Het kleinere spul is er nog

Nu het kouder begint te worden, de bloemen grotendeels verdwijnen en de dagen korter worden, zijn het vooral de kleinere organismen die actief blijven. Daarbij moet je denken aan springstaarten, spinnen, dwergcicaden, (kleine) muggen en vliegen. De kevers zijn bijna helemaal verdwenen, om de winter als ei, larve of adult op een veilig verstopplekje door te brengen.

Lindbergina aurovittata, één van de aanwezige dwergcicaden.

Stand van zaken

De afgelopen weken druk bezig geweest met werk en de herinrichting van het huis, waardoor ik veel minder tijd heb gehad om naar het gebied te gaan. Desondanks zijn er ook in deze tijd nieuwe soorten bijgekomen.

Zo trof ik deze week een vrouwtje aan van de Herfstmetaalwapenvlieg, Sargus bipunctatus. Ze bleef netjes zitten op een bramenblad.

Vrouwtje Herfstmetaalwapenvlieg, Sargus bipunctatus.

Parasitaire platworm in slak

Afgelopen dinsdag kwam ik deze tegen in Leiden:

Zuidelijke heidelibel en uitgekomen urntjes

Terug van een bezoek aan Polen, vandaag weer terug in het gebied om te kijken wat er veranderd is. Na het snoeien van het pad door de bramen, wachtte een verrassing. Maar daar kwam ik thuis pas achter.

Vrouwtje heidelibel, maar welke?

Sprinkhanen, maar eerst...

Straks wat over de sprinkhanen in het gebied, maar eerst een update van de Atalanta die onder een halve PVC_buis aan het verpoppen was (zie vorige post). Helaas heeft de pop het niet overleefd.

De aangevreten pop van de Atalanta.

Urntjes, maar waarvan?

Deze week vond ik aan de onderkant van een pallet die in het gras lag kleine zwarte 'urntjes'. Ze hadden een wit venstertje dat was afgesloten met een wit 'membraan'. Dat duidde erop dat binnenin een larve aan het verpoppen was.

Één van de urntjes aan de onderkant van de pallet.

Einde soort van de week, start week-update

Het was toch een beetje te tijdrovend om elke week een soort van de week te posten met daarbij achtergrondinformatie. De eerste weken lukte het aardig en had ik toevallig soorten gekozen waar het nodige over te vinden was. Veel soorten is geen of nauwelijks onderzoek naar gedaan en de enige informatie die er dan is, is de naamgeving. Dat is wat karig voor een blog.

Dus...vanaf deze week worden het updates van de gevonden soorten en opvallende verschijningen.

Reigersbekrandwants, Arenocoris fallenii.

Soort van de week 7: Amandelwilgroest - Melampsora amygdalinae

Deze week een lastige soort om iets over te schrijven, maar ik ga een poging wagen om wat te vertellen over een roest.

Melampsora amygdalinae op Amandelwilg, Leiden april 2020.

'Soort' van de week 6: Grashaantje - Oulema spec.

Niet echt een soort van de week deze keer, omdat ik iets tegen ben gekomen wat even vreemd als interessant is. Daarnaast is de exacte soort waar we naar kijken niet vast te stellen.

Het gaat over de larve van een Oulema-soort, in het Nederlands een Grashaantje. En dan gaat het me voornamelijk om wat er op zijn rug zit.

Larve van een Oulema-soort met 'fecal shield', Leiden
23 juni 2020.

Laten we beginnen met die dikke druppel met slierten erin. Dat beestje komt later. Waar kijken we precies naar?

Soort van de week 5: Zwartwitte snuitwapenvlieg - Nemotelus pantherinus

De teller van het aantal soorten in 2020 staat inmiddels op zo'n 800. De groep met het grootste aantal soorten tot nog toe, ruim 180, zijn de vliegen. Hoog tijd dus om eens te kijken naar een vertegenwoordiger van deze groep.

Ik heb voor de Zwartwitte snuitwapenvlieg gekozen, omdat je niet zo vaak witgekleurde vliegen tegenkomt. Daarnaast is het gewoon een heel mooi vliegje om te zien.

Mannetje Nemotelus pantherinus, Leiden 14 juni 2020.

Soort van de week 4: Lisdoddetorretje - Telmatophilus typhae

Mijn zonen kunnen af en toe heerlijk mopperen over de beroerde naamgeving die biologen soms hebben verzonnen. Zo is het achterlijf van de Groene glazenmaker blauw en van de Blauwe glazenmaker (gedeeltelijk) groen, en is de Bidsprinkhaankreeft noch een bidsprinkhaan, noch een kreeft.

Gelukkig zijn andere namen wel logisch. Het Lisdoddetorretje heeft wel degelijk een innige relatie met de Lisdodde.

Telmatophilus typhae, Leiden 11 juni 2020.

Soort van de week 3: Bijenwolf - Philanthus triangulum

De bijenwolf is, net als verreweg de meeste wespen, solitair. Ik vond het altijd al een mooie wesp, maar nu ik me wat meer verdiept heb ik het beestje, vind ik hem nog leuker.

Bijenwolf, mannetje ('kroontje' met 3 punten op voorhoofd)

Een vrouwtje Bijenwolf legt eitjes in een holletje. Dat holletje heeft een aantal zijgangen en ze voorziet elke zijgang van één of meerdere verlamde honingbijen, als voedsel voor de larven. De toekomstige zonen krijgen gemiddeld 2 honingbijen om van te eten, de toekomstige dochters 4. En daar wordt het interessant.

Soort van de week 2: Kalmoes - Acorus calamus

Afgelopen week zijn er zo'n 70 soorten bijgekomen. De teller staat nu op ongeveer 600 soorten, waarvan er ongeveer 520 met redelijke zekerheid zijn gedetermineerd tot minimaal familie-niveau. Er blijven er dus 80 over die gedeeltelijk gedetermineerd zijn, op een hoger niveau dan familie òf met een mate van onzekerheid.

Het loopt dus nog steeds lekker. Met 10 nieuwe soorten per dag, zou ik over 40 dagen de 1000 moeten bereiken. Maar ja, zo werkt het helaas niet. De laatste 20% kost altijd 80% van de inspanning. Maar ik hou de moed erin.

Soort van de week 1: Grauwe schildwants - Rhaphigaster nebulosa

Dit is de eerste post op deze blog. Op de 'Het project'-pagina leg ik uit waar ik mee bezig ben.

De eerste soort van de week behoort tot mijn favoriete insectengroep, de wantsen. Binnen de wantsen hebben de schildwantsen (Pentatomidae) weer een apart plekje. Ze zijn lekker groot en relatief makkelijk te determineren. Op de één of andere manier vind ik ze esthetisch verantwoord, met al die driehoekige vormen.

Deze week vond ik de eerste Grauwe schildwants (Rhaphigaster nebulosa) in het gebied.

Grauwe schildwants, Rhaphigaster nebulosa.

De eerste keer dat ik deze soort zag was in Duitsland, in Bad Schandau. Dat was in mei 2019, precies een jaar geleden. En nu dus ook in Leiden gezien.