Een nieuwe landplatworm voor het gebied

Landplatwormen zijn een grappige groep om tegen te komen in het gebied. Ik ken ze wel van natuurdocumentaires over de tropen, maar nooit echt bij stilgestaan dat ook in Nederland landplatwormen voorkomen. Toen ik afgelopen week de derde soort in het gebied tegenkwam, ben ik toch wat gaan lezen over deze groep organismen. Maar eerst een foto van de derde soort: Marionfyfea adventor.

De Blauwgevlekte landplatworm, Marionfyfea adventor,
2022-02-11.

Deze derde soort in het gebied is een exoot, afkomstig uit Nieuw-Zeeland. Waarschijnlijk meegekomen met potplanten is hij in een aantal tuinen in Nederland aangetroffen, sinds 2012. De soort is pas in 2016 beschreven aan de hand van materiaal uit de UK, Frankrijk en Nederland ¹. Dat het een soort is die uit Nieuw-Zeeland komt, is een aanname op basis van het feit dat de enige andere vertegenwoordiger van dit geslacht (Marionfyfea) alleen daar wordt gevonden. 

De vraag is hoe deze soort hier in Leiden is gekomen, niet in een tuin, maar in een stukje 'wildernis' in de stad. De manier waarop M. adventor zich verspreidt is niet helemaal duidelijk ². Wel is duidelijk dat deze soort zich net als andere landplatwormen overdag ophoudt onder stenen of, zoals hier, planken. Landplatwormen hebben namelijk geen manier om water vast te houden en zijn dus aangewezen op vochtige plekken in hun habitat.

De andere 2 soorten die tot nog toe aangetroffen zijn in het gebied zijn de Tweelijnige landplatworm (Rhynchodemus sylvaticus) en de Donkere landplatworm (Microplana terrestris), voor zover bekend de enige twee inheemse landplatwormen van Nederland.

De Tweelijnige landplatworn, Rhynchodemus sylvaticus, 
2021-03-30.

De Donkere landplatworm Microplana terrestris,
2021-04-17.

Ze zijn niet groot, de landplatwormen in het gebied, maar het zijn wel predatoren. Ze jagen actief op allerlei invertebraten, waaronder slakken en regenwormen ³. Dat betekent dat ze grote invloed zouden kunnen hebben op de bodem. Vanwege de beperkte kennis over de landplatwormen, is over de impact van de exoten die in Nederland zijn aangetroffen niet heel veel te zeggen ³.

¹ Jones, H. D., & Sluys, R. (2016). A new terrestrial planarian species of the genus Marionfyfea (Platyhelminthes: Tricladida) found in Europe. Journal of Natural History, 50(41-42), 2673-2690.

² Thunnissen, N. W., Collas, F. P. L., Jongejans, E., Van der Velde, G., De Waart, S. A., & Leuven, R. S. E. W. (2020). Risicobeoordeling van uitheemse landplatwormen. opdracht van Team Invasieve Exoten Bureau Risicobeoordeling & Onderzoek Nederlandse Voedsel-en Warenautoriteit. Nijmegen, Nederland.

³de Waart, S. A. (2016). exotische landplatwormen in nederland (platyhelminthes: tricladida).Nederlandse Faunistische Mededelingen, 47, 1-10.