Wantsengedrag op de muur

Een tijdje terug kwam ik kort na elkaar 2 Nabis ferus mannetjes tegen die driftig met een achterpoot langs het achterlijf aan het 'strijken' waren. Het eerste dat in mij opkwam, was dat het zou kunnen gaan om het verspreiden van feromonen om vrouwtjes te lokken. Alleen had ik daar nog niet over gehoord bij wantsen. Bovendien dacht ik dat het bij insecten meestal de vrouwtjes waren die de mannetjes lokken, zoals bij verschillende motten. Tijd dus om me een beetje in te gaan lezen.

 

Mannetje Nabis ferus. Verspreidt hij feromonen?

Feromonen zijn stoffen die uitgescheiden worden voor communicatie met soortgenoten. Seksferomonen kunnen onder andere als doel het lokken van een partner hebben. Zowel vrouwelijke als mannelijke insecten kunnen seksferomonen produceren om aan te geven dat ze een partner zoeken.

Het mannetje strijkt met de rechterachterpoot tegen het
genitaalsegment.

Seksferomonen komen waarschijnlijk bij veel groepen wantsen voor, al berust veel op indirect bewijs en mogelijke andere functies van deze feromonen^{1, 3}. Specifieke informatie over feromonen bij sikkelwantsen (Nabidae) is schaars (althans op internet). Onderzoek uit 2008 heeft wel aangetoond dat vrouwtjes van N. pseudoferus en N. rugosus aangetrokken worden door feromonen van mannetjes van de eigen soort². 

Bij Nabis limbatus heb ik het gedrag (nog) niet waargenomen.

Terug naar het gedrag van het Nabis ferus mannetje. Het snel strijken met een achterpoot langs het genitaalsegment (laatste segment van achterlijf omvat het geslachtsorgaan; in het filmpje duidelijk zichtbaar) wordt al in 1926 genoemd². Vermoedens van het produceren van geluid, vergelijkbaar met het striduleren van sprinkhanen voor het aantrekken van vrouwtjes⁴, werden in 1957 weerlegd door Leston⁵. Het lijkt erop dat het strijken inderdaad zorgt voor het beter verspreiden van seksferomonen², al blijft men een slag om de arm houden.

Geraadpleegde literatuur:

¹Aldrich, J. R. (1995). Chemical communication in the true bugs and parasitoid exploitation. In Chemical ecology of insects 2 (pp. 318-363). Springer, Boston, MA.

²Roth, S., Janssen, A., & Sabelis, M. W. (2008). Odour-mediated sexual attraction in nabids (Heteroptera: Nabidae). European Journal of Entomology, 105(1), 159.

³Roth, S., & Remane, R. (2003). Zur Reproduktionsbiologie der Nabinae (Insecta: Heteroptera: Nabidae). Entomol. Abh. Staatl. Museum Tierkunde Dresden, 60, 3-22. 

⁴Harris, H. M. (1928). A monographic study of the hemipterous family Nabidae as it occurs in North America. Iowa State University. 

⁵Leston, D. (1957). The stridulatory mechanisms in terrestrial species of Hemiptera Heteroptera. In Proceedings of the Zoological Society of London (Vol. 128, No. 3, pp. 369-386). Oxford, UK: Blackwell Publishing Ltd.(online summary geraadpleegd).